Uçak türbülansı sıklaşıyor: Araştırmacılara göre iklim krizi 3 kat artacak

Nature dergisinde yayınlanan bir araştırma makalesi, yolcu uçaklarında türbülans oranlarında gözlemlenen artışı ortaya koydu. Buna göre bilgilerin toplanmaya başlandığı 1979 yılından bu yana yolcu uçaklarının yakalandığı türbülans oranları yüzde 15 arttı.

Bilim adamlarına göre türbülans sıklığının 2050 ile 2080 yılları arasında 3 kat artması bekleniyor.

Türbülans, rüzgarın hızı ve yönü atmosferde kısa bir aralıkta değiştiğinde meydana gelen bir rüzgar kayması olarak tanımlanır. Bir uçak bu güçlü rüzgar kırığına çarptığında farklı taraflara itilebilir veya çekilebilir. Böyle bir durum türbülansa neden olur ve bu da yolcuların bir süre paniğe kapılmasına neden olur. Yolcu uçakları, türbülansın etkilerini en aza indirmek için genellikle bu tür kuvvetli rüzgar akıntılarının üzerinden uçarlar, ancak birçok farklı irtifada akıntılarla karşılaşılabileceğinden, riski tamamen ortadan kaldırmak imkansızdır.

Araştırma grubundan İngiltere Reading Üniversitesi Meteoroloji Bölümü öğretim üyesi Paul Williams, türbülansın frekansının son yıllarda artmasıyla ilgili şu sözleri kullandı:

Bilim adamlarının işaret ettiği tehlike bugün de varlığını sürdürüyor. Son aylarda şiddetli türbülanslı bir takım uçuşlar gündeme geldi.

Mart ayı başında ABD’nin Teksas eyaletinden Almanya’nın Frankfurt kentine gitmekte olan bir yolcu uçağı şiddetli türbülansa yakalanmış, en az 7 kişi yaralanarak hastaneye kaldırılmıştı. 184 yolcusu bulunan uçak türbülans nedeniyle rotasını değiştirmek zorunda kalsa da sadakatle iniş yapmayı başardı.

Aralık 2022’de ABD’nin Arizona kentinden Hawaii’ye giden bir Hawaii Havayolları uçağı şiddetli türbülansa yakalandı ve olayda 25 kişi yaralandı. Uçuş sırasında 278 yolcu taşıyan uçak türbülans nedeniyle fiziki hasar gördü.

2021’de Florida’ya inmesi planlanan bir American Airlines uçuşu, 10 kişinin yaralanmasına neden olan şiddetli türbülans nedeniyle Louisiana’ya inmek zorunda kaldı.

Daha da geriye gidecek olursak 2019 yılında en az 35 kişinin yaralandığı Air Canada uçağı türbülansın neden olduğu olaylar arasında yer alıyor. Kanada’nın Toronto kentinden Avustralya’nın Sidney kentine giden uçak ani bir türbülansa yakalandı.

Hosteslerden öneri: Kucakla seyahat yasağı

Peki bu konuda ne yapılabilir? Uçuş görevlilerine göre türbülans yaralanmalarında yapılacak ilk şeylerden biri ‘kucak seyahatini’ yasaklamak. Çoğu ticari uçuşta, 2 yaş ve altındaki çocukların ebeveynlerinin kucağında seyahat etmesine izin verilir. Ancak Aircraft Officers Association-CWA (AFA-CWA) tarafından yapılan açıklamaya göre bu durum tehlikeye neden oluyor.

AFA-CWA Lideri Sara Nelson, “Yolcu uçaklarının türbülansa girerek 1 saniyede 1200 metre alçalabildiğini gördük. G-kuvveti, çocuklarını seven ebeveynlerin bile küçük çocuklarını sımsıkı sarılarak koruyabilecekleri bir şey değil. Bu fiziksel olarak imkansız.”dedi.

‘Yaralanmaların artıp artmayacağı bilinmiyor’

Türbülansların nasıl ve ne ölçüde artabileceği konusunda netlik yok. Ancak iklim değişikliğinin hızla kötüleştiği gerçeği artık bir sır değil. 1880’den beri dünyanın sıcaklığı her 10 yılda bir ortalama 1 derece arttı. Ancak bilim adamlarına göre küresel ısınma hızı 1981’den bu yana neredeyse iki katına çıktı.

Reading Üniversitesi araştırmacıları, insan kaynaklı iklim değişikliğinin türbülansın sıklığını 2050 ile 2080 yılları arasında üç kata kadar artırabileceğini tahmin ediyor. Ancak bunun yaralanmaları artırıp artırmayacağı bilinmiyor.

Araştırmacı Williams şunları söyledi: