Erdhejû tenduristi
06.02.2023 saat 04.17 erdhejek mezinû dirokî çêbû. Navenda erdhejê Mereş bû û pir bajar da ber xwe û kete rojeva cîhanê jî. Di serial de ji bo kesên çûne ser dilovaniya xwe xwedê wan bi rehma xwe şa bike û ji nexweşan re şifa dixwazim, hêvî dikim ji binêilan mirov bên xelaskirin. Pir mirovû sazi di nava alîkariyek mezin ne. Hêvî dikim ku wê bigihêjin encamên xweş.
Ezê bi giştî li ser çend tiştên girîngê li ser erdhej û tenduristiyê bisekinim. Tabana ku wekî berdewamî ez li ser mijarên tenduristiyê yên li ser erdhejê nivîsên din jî paşê binivîsim. Hipotermi, xerabûna gurçikan, Dehidrasyon, Sendrom Crashê, Sendrom Kompartmanê, Travma, Emboli, Nexweşî û rewşa derûniyê, nexweşiyên têger- vegir ên wekî zikêşê, gurîbûn an jî xurî. ji pir alî ve mirov dikare rewşê binirxîne.
HİPOTERMİ
Mixabin zivistan eû ji ber ku germahiya laş dikare bikeveû mirov dikare têkeve hipotermiyê xetereyek mezin e konut rewş. Demên asayî de germahiya laş kêm zêde 36.5 – 37.2 pîle (derece) ye. Dema germahiya laş dakeve binê 35 pîleyan bandora hipotermi ile ser laş xwe hêdî hêdî dide diyor. Ligora asta hîpoyermiyê jî tade li mirov tê. Kesên ji bin xerabe û kavilan hatine derxistin divê bên germkirin û germahiya laşê wan bê asta sıradan. Bi betani an jî kincû cilan hewce ye nexweş bê nixumandin.
SENDROM KAZASI
Ji ber eciqandina kas- masûlkeyan masûlke peçe tabanı û bermahiyên masûlkeyan an jî enzîmên mayî gurçikê xera dik û dikare bibe sedema xelasbûn- îflaskirina gurçikê jî.
XERABÜN GÜRÇİKAN
Hem ji ber kulaşê mirov bêav maye (susuzluk)û hem de jî ji ber eciqandina kas û masûlkeyan barê giran dikeve ser gurçikê û çawa nexweş ji binê xerabeyan hatin derxistin divê bi taybetî bi serûman wendahiya avê bê day. Hewce ye mirov li nexweşxanê bê şopandin û li gora asta êşandina gurçikê dikare hewcedarî bi dialîzê jî çêbibe.
DEHİDRASYON
Mirov bi kurtasi dikare bibêje kêm-avi. Mirov bêav dimîne û laşê mirov av û vîtamîn, mineralan wenda dike û li gora asta dehîdraasyonê gazinc û seyomên nexweş çêdibe. Dema mirov ji binê skin derxistin divê yekser serûm bê lêxistin. Pirî caran beyefendi ku bi tahahi mirov ji binê kavil û xerabeyan bên derxistin ji reh û veinên cilt tedavisi ditin dehidrasyon bi serûman dest pê dike.
TRAVMA Û SENDROM BÖLMESIÊ
Ji ber travma mezin di laşê mirov de xesar dikare çêbibe. Li gora ciyê travma lê çêbûye gazinc çêdibin. Mixabin jêkirina organan ji ber travma û sendrom bölmesi dikare çêbibe. Dişide ji ber ku xwîn şef nagere û eciqandin û travmayê aliyeki laşê mirov, dinepixe û ji vê rewşê re sendromua partitionmanê tê gotin. Rewseke girîngû lezgîn e.
NEXWEŞÎ Û REWŞA DERÛNÎ
Yemek piştî erdhejê yek ji wan rewşên herî bi bandor jî derûnî. Nexweşiyên derûnî û spiritüel an jî gazinên bi vî renkli pir çêdibin. Depresyon, anksiyete, sendrom şûnê-hewariyê, tirs, panik, xwe bêçare hîskirinû hwd. Hîn pir rewşên din di dema erdhejê de skin dîtin. Bi xêr ezê di nivîsên din de every çare bi hurgilî li ser mijarek berfireh bisekinim ku di dema erdhejê de rû dide.
